ระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอก

4.1  ทั่วไป
      ระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกมีจุดมุ่งหมายเพื่อรับวาบฟ้าผ่าโดยตรงลงสิ่งปลูกสร้างรวมทั้งวาบฟ้าผ่าเข้าสู่ด้านข้างสิ่งปลูกสร้างรวมทั้งวาบฟ้าผ่าเข้าสู่ด้านข้างสิ่งปลูกสร้างอละนำกระแสฟ้าผ่าจากจุดฟ้าผ่าลงสู่ดินระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกยังมีจุดมุ่งหมายเพื่อกระจายกระแสฟ้าผ่านี้ลงสู่ดินโดยไม่ทำให้เกิดความเสียหายทางกลและทางความร้อนรวมทั้งไม่ทำให้เกิดประกายอันตรายที่อาจจุดชนวนให้เกิดเพลิงไหม้หรือการระเบิด การจัดวางตำแหน่งของตัวนำของระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกขึ้นอยู่กับรูปร้างของสิ่งปลูกสร้างที่จะป้องกัน ระดับของการป้องกันที่ต้องการและวิธีการออกแบบทางเรขาคณิตที่ใช้การออกแบบระบบตัวนำล่อฟ้าจะเป็นตัวกำหนดการออกแบบระบบตัวนำลงดินระบบรากสายดินและการออกแบบระบบป้องกันฟ้าผ่าภยใน ถ้าอาคารที่อยู่ติดกันมีระบบป้องกันฟ้าผ่าควรต่อระบบป้องกันฟ้าผ่านั้นเข้าด้วยกันกับระบบป้องกันฟ้าห่าของอาคารที่กำลังพิจารณาในกรณีที่สามารถทำได้ ระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกแบ่งออกเป็นแบบไม่แยกอิสระ และแบบแยกอิสระ

  4.1.1  ระบบป้องกันฟ้าผ่านอก แบบไม่แยกอสระ
           เป็นระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกที่ยึดติดกับสิ่งปลูกสร้างที่ป้องกัน แต่ถ้าผลกระทบเนื่องจากความร้อนที่จุดฟ้าผ่าหรือบนตัวนำที่นำกระแสฟ้าผ่าอาจทำความเสียหายให้กับสิ่งปลูกสร้างหรือสิงที่อยู่ภายในสิ่งปลูกสร้างที่จะป้องกัน ระยะห่างระหว่างตัวำของระบบป้องกันฟ้าผ่ากับวัสดุที่ติดไฟได้้องมีค่าอย่างน้อย 0.1 เมตร
              หมายเหตุ: กรณีตัวอย่างทั่วไป ได้แก่         -สิ่งปลูกสร้างที่มีสิ่งปกคลุมที่ติดไฟได้
                                                                      -สิ่งปลูกสร้างที่มีผนังที่ติดไฟได้
   
4.1.2  ระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอก แบบแยกอิสระ 
              ควรพิจารณาเลืกใช้ระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกแบบแยกอิสระ เมื่อผลของความร้อนหรือการระเบิด ณ จุดฟ้าผ่า หรือบนตัวนำที่นำกระแสฟ้าผ่าอาจก่อความเสียหายต่อสิ่งปลูกสร้างหรือสิ่งที่อยู่ภายใน(ดูภาคผนวก จ) ตัวอย่างเช่น สิ่งปลูกสร้างมีสิ่งปกคลุมที่ติดไฟได้ สิ่งปลูกสร้างที่มีผนังที่ติดไฟได้และบริเวณที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดเพลิงไหม้หรือการระเบิด 
                  หมายเหตุ:การใข้ระบบป้องกันฟ้าผ่าแบบแยกอิสระอาจมีความสะดวกกว่า เมื่อคาดการณ์ว่าการเปลี่ยนแปลงสิ่งปลูกสร้างหรือสิ่งที่อยู่ปลุกสร้างหรือสิ่งที่อยูภายใน รวมทั้งการใช้งาน จะมีผลให้ต้องดัดแปลงระบบป้องกันฟ้าผ่า

               ระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกแบบแยกอิสระอาจจะพิจารณาเลอกใช้เมื่อสิ่งที่อยู่ภายในสิ่งปลุกสร้างไม่สามารถรับระดับการรบกวนของสนามแม่เหล็กไฟฟ้าจากพัลส์กระแสฟ้าผ่าที่ีไหลผ่านตัวนำลงดิน ทำให้ต้องลดสนามแม่เหล็กไฟฟ้าโดยการใช้ระบบป้องกีนฟ้าผ่าภายนอกแบบแยกอิสระ
               ระบบป้องกันฟ้าผ่าแบบแยกอิสระก็ยังติดตั้งบนสิ่งปลูกสร้างที่ทำจากวัสดุฉนวนเช่น อิฐ หรือไม้ โดยที่มีระยะการแยกตามข้อ 5.3 และต้องไม่มีการต้องไม่มีการต่อเข้ากับส่วนตัวนำของสิ่้งปลูกสร้างหรือเข้ากับบริภัณฑ์ที่ติดตั้งอยู่ภายใน ยกเว้นเพียงการต่อเข้ากับรากสายดินที่ระดับดิน

4.1.3  ประกอบอันตราย 
         ประกายอันตรายระหว่างระบบป้องกันฟ้าผ่ากับโลหะ สิ่งติดตั้งทางไฟฟ้าและสิ่งติดตั้งทางโทรคมนาคม สามารถหลีกเลี่ยงได้ โดย
           - ในระบบป้องกันฟ้าผ่าแบบแยกอิสระ ให้ใช้ฉนวน (isolation) หรือการรักษาระยะการแยกตามข้อ 5.3 
           - ในระบบป้องกันฟ้าผ่าแบบไม่แยกอิสระ ให้ใช้การประสานให้ศักย์เท่ากันตาม้อ 5.2 หรือใช้ฉนวน(isolation) หรือการรักษาระยะการแยกตามข้อ 5.3 

 4.1.4  การใช้องค์ประกอบโดยธรรมชาติ
         การใช้องค์ประกอบโดยธรรมชาติองค์ประกอบโดยธรรมชาติที่ทำจากวัสดุตัวนำที่เป็นสิ่งปลูกสร้างถาวรซึ่งคงอยู่ภายในหรือบนสิ่งปลูกสร้างตลอดเวลา และจะไม่มีการเปลี่ยนแปลง เช่น เหล็กเสริมแรงที่ต่อถึงกัน โครงโลหะของสิ่งปลูกสร้างสามารถใช้เป็นส่วนของระบบป้องกันฟ้าผ่าได้ 
      องค์ประกอบโดยธรรมชาติอื่น ๆ ที่มีโอกาสเปลี่ยนแปลงได้นอนาคต เช่น เสาวิทยุ สื่อสาร ให้พิจารณานำมาใช้เป็นส่วนเสริมของระบบป้องกันฟ้าผ่าเท่านั้น

4.2 ระบบตัวนำล่อฟ้า
 
4.2.1 ทั่วไป
        การออกแบบระบบตัวนำล่อฟ้าอย่างถูกต้องจะลดการทะลุทะลวงของกระแสฟ้าผ่าสู่สิ่งปลูกสร้างได้ ระบบตัวนำล่อฟ้าสามารถใช้แบบใดแบบหนึ่งหรือรวมกันขององค์ประกอบดังต่อไปนี้
     ก) แท่งตัวนำ(รวมถึงเสาที่ตั้งอย่างอิสระ)
     ข) สายตัวนำขึง
     ค) ตัวนำแบบตาข่าย
     เพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานนี้ ระบบตัวนำล่อฟ้าทุกชนิดต้องติดตั้งในตำแหน่งตามที่กำหนดไว้ในข้อ 4.2.2, 4.2.3 และภาคผนวก ก แท่งตัวนำล่อฟ้าทุกแบบต้องเป็ฯไปตามมาตรฐานนี้อย่างครบถ้วน กรณีแท่งตัวนำล่อฟ้าทุกแบบ มิติทางกายภาพที่แท้จริงของระบบตัวนำล่อฟ้าที่เป็นดลหะเท่านั้นที่นำมาใช้กำหนดปริมาตรป้องกัน  แท่งตัวนำล่อฟ้าแต่ละแท่งควรต่อถึงกันที่ระดับหลังคาเพื่อให้แน่ใจว่ากระแสจะมีการแบ่งไหล

4.2.2  การจัดวางตำแหน่งตัวนำล่อฟ้า
         องค์ประกอบของตัวนำล่อฟ้าที่ติดตั้งบนสิ่งปลูกสร้างต้องวางในตำแหน่งหัวมุมจุดที่เปิดโล่ง และขอบ(โดยเฉพะระดับบนของส่วนปิดหนาอาคาร) ให้เป็นไปตามวิธีหนึ่งหรือหลายวิธีดังต่อไปนี้
            วิธีการที่ยอมรับที่ใช้ในการหาตำแหน่งการหาตำแหน่งการจัดวางระบบตัวนำล่อฟ้า ได้แก่ 
      1 - วิธีมุมป้องกัน เหมาะสำหรับอาคารที่มีรูปทรงง่ายๆ
      2 - วิธีทรงกลมกลิ้ง เหมาะสมสำรับทุกกรณี 
      3 - วิธีตาข่าย เหาะสมสำหรับสำหรับป้องกันื้นผิวที่เป็นระนาบ
     หมายเหตุ: ในทางปฎิบัติสามารภใช้วิธีหนึ่งหรือหลายวิธีที่กล่าวข้างต้นร่วมกันได้       
  (ดูภาคผนวก ก)
4.2.2.1  การจัดวางตำแหน่งของตัวนำล่อฟ้าต้องให้สิ่งปลูกสร้างจะป้องกันทั้งหมดอยู่ในปริมาตรป้องกันของระบบตัวนำล่อฟ้า
   ตัวนำล่อฟ้า แท่งตัวนำล่อฟ้า เสาล่อฟ้า และลวดขึง ควรมีการจัดวางตำแหน่งเพื่อให้ส่วนต่างๆ ของสิ่งปลูกสร้างที่จะป้องกันอยู่ภายในปริมาตรป้องกันซึ่งล้อมรอบด้วยพื้นผิวที่เกิดขึ้นจากการฉายจุดต่างๆ บนตัวนำล่อฟ้าไปยังระนาบอ้างอิงด้วยมุม a ตารางที่ 4.1 และรูปที่ 4.1 กับแนวดิ่งในทกทิศทาง
                 ตารางที่ 4.1 แสดงเฉพาะ ความสูง มุมป้องกันที่เป็นองศา

                            รูปมี่ 4.1 มุมป้องกันที่สมนัยกับชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า
     (ก)  ปริมาตรป้องกันโดยระบบแท่งนำล่อฟ้าแนวดิ่ง

           ปริมาตรป้องกันโดยระบบแห่งตัวนำล่อฟ้าแนวดิ่งสมมติเป็นรุปกรวยกลมตั้งตรงโดย จุดสุดยอดอยู่บนแกนของตัวนำล่อฟ้า และมีกึ่งมุมยอดเท่ากับมุม a ทมี่มีค่าขึ้นอยู่กับชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่าและความสูงของระบบตัวนำล่อฟ้าดังแสดงในตารางที่ 4.1 โดยที่ค่า h คือความสูงของตัวนำล่อฟ้าที่อยู่เหนือพื้นผิวที่จะป้องกันัวอนย่างของปริมาตรป้องกันแสดงไว้ในรูปที่ 4.2 และรูปทีี 4.3
  จากตารางที่4.1 จะเห็นว่ามุมป้องกันมุม a มีค่าแตกต่างกันไป ตามความสูงของตัวนำล่อฟ้าที่อยู่เหนือพื้นผิวที่จะป้องกัน(ดูรูปที่ 4.3 และ 4.4)

 คำไข 
        A คือ จุดยอดของแท่งตัวนำล่อฟ้า
        B  คือ ระนาบอ้างอิง
        OC คือ รัศมีของบริเวณป้องกัน
        h   คือ ความสูงของแท่งตัวนำล่อฟ้า เหนือระนาบอ้างอิงของบริเวณที่จะป้องกัน
        a   คือ มุมป้องกันตามตารางที่ 4.1 
                                 
                            รูปที่ 4.2 ปริมาตรป้องกันโดยแท่งตัวนำล่อฟ้าแนวดิ่ง

คำไข
              h1            คือ ความสูงทางกายภาพของแท่งตัวนำล่อฟ้าแนวดิ่ง
 หมายเหตุ:มุมป้องกัน a1 ตามความสูงของแท่งตัวนำล่อฟ้า h1 ซึ่งเป็นความสูงเหนือพื้นผิวหลังคาที่จะป้องมุมป้องกัน a2 ตามความสูงของแท่งตัวนำล่อฟ้า h2= h1+ H โดยที่พื้นเป็นระนาบอ้างอิง a1 สัมพันธ์กับ h1 และ a2 สัมพันธ์ h2
                                   รูปที่ 4.3 ปริมาตรป้องกันโดยแท่งตัวนำล่อฟ้าแนวดิ่ง

คำไข
      H  คือ  ความสูงของอาคารเหนือระนาบดินอ้างอิง
      h1 คือ  ความสูงทางกาภาพของแท่งตัวนำล่อฟ้า
     h2 = h1 + H คือความสูงของแท่งตัวนำล่อฟ้าเหนือพื้นดิน
     a1  คือ มุมป้องกันซึ่งสมนัยกับความสูง h1 ของตัวนำล่อฟ้า ซึ่งเป็นความสูงเหนือพื้นผิวหลังคาที่จะวัด(ระนาบอ้างอิง)
     a2  คือ มุมป้องกันซึ่งสมนัยกับความสูง h2 
                     รูปที่ 4.4 การออกแบบระบบตัวนำล่อฟ้าโดยใช้วิธีมุมป้องกัน
(ข)      ปริมาตรป้องกันโดยระบบสายตัวนำล่อฟ้าแบบขึง
          ปริมาตรป้องกันโดยระบบสายตัวนำล่อฟ้าแบบขึง กำหนดโดยผลรวมปริมาตรป้องกันของแท่งตัวนำล่อฟ้าเสมือนที่มียอดอยู่บนปลายแต่ละด้านของสายตัวนำล่อฟ้าแบบขึงตัวอย่างของปริมาตรป้องกันแสดงในรูปที่ 4.5

 คำไข 
               A คือ จุดยอดของแท่งตัวนำล่อฟ้า
               B  คือ ระนาบอ้างอิง
               OC คือ รัศมีของบริเวณป้องกัน
               H คือ ความสูงของแท่งตัวนำล่อฟ้า เหนือระนาบอ้างอิงบรืเวณที่จะป้องกัน
               a  คือ มุมป้องกันตามตารางที่ 4.1
                        รูปที่ 4.5 ปริมาณป้องกันโดยระบบสายตัวนำล่อฟ้าแบบขึง
     (ค)  ปริมาณป้องกันโดยสายตัวนำขึงร่วมกันเป็นตาข่าย
            ปริมาณป้องกันโดยสายตัวนำขึงร่วมกันเป็นตาข่าย กำหนดโดยการรวมของปริมาตรที่หาโดยตัวนำเส้นเดี่ยวหลายเส้นที่ประกอบกันเป็นตาช่าย

     ตัวอย่างปริมาตรป้องกันโดยสายตัวนำร่วมกันเป็นตาข่ายแสดงไว้ในรูปที่ 4.6

     รูปที่ 4.6 ปริมาตรป้องกันโดยสายตัวนำขึงร่วมกันเป็นตาข่าย ตามวิธีมุมป้องกัน

 4.2.2.2  การจัดวางตำแหน่งระบบตัวนำล่อฟ้าโดยวิธีทรงกลมกลิ้ง
   

             การวางตำแหน่งระบบตัวนำล่อไฟฟ้าต้องไม่มีจุดใดของสิ่งปลูกสร้างที่ะป้องกันสัมผัสกับทรงกลมที่มีรัศมีตามชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่าตามตารางที่ 4.2 โดยกลิ้งทรงกลมไปโดยรอบและด้านบนของสิ่งปลูกสร้างทุกทิศทางที่เป็นไปได้ ทรงกลมนี้จะสัมผัสกับระบบตัวนำล่อฟ้าเท่านั้น (ดูรูปที่ 4.7 และ 4.8)
        ตารางที่ 4.2 ค่าสูงสุดของทรงกลมกลิ้ง ตามชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า
   

ชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า	รัศมีของทรงกลมกลิ้ง                                (เมตร)
I	20
I I	30
I I I	45
I V	60

             สิ่งปลูกสร้างที่สูงกว่ารัศมีของทรงกลมกลิ้ง  วาบฟ้าผ่าลงด้านข้างของสิ่งปลูกสร้างอาจเกิดขึ้นได้ จุดแต่ละด้านข้างของสิ่งปลูกสร้างที่สัมผัสโดยทรงกลมกลิ้ง เป็นจุดฟ้าผ่าที่เป็นของวบฟ้าผ่าสิ่งปลูกสร้างที่สัมผัสโดยทรงกลมกลิ้ง เป็นจุดฟ้าผ่าที่เป็นไปได้ อย่างไรก็ดี ความน่าจะเป็นของวาบฟ้าผ่าลงด้านข้าง โดยทั่วไปไม่ต้องนำมาคิดสำหรับสิ่งปลูกสร้างที่มีความสูงต่ำกว่า 60 เมตร
           กรณีสิ่งปลูกสร้างที่สูงกว่า ส่วนใหญ่ของวาบฟ้าผ่าทั้งหมดขะผ่าทั้งหมดจะผ่าส่วนบนสุด ขอบที่ยื่นออกไปในแนวระดับ และมุมของสิ่งปลูกสร้าง มีเพียงร้อยละ 2-3 ของวาบฟ้าผ่าทั้งหมดจะผ่าที่ด้านข้างของสิ่งปลูกสร้าง
                  
               ยิ่งกว่านั้น ข้อมูลจากการสังเกตพบว่า กรณีอาคารสูง ความน่าจะเป็นของวาบฟ้าผ่าด้านข้างลดลงอย่างรวดเร็วตามความสูงของจุดที่ฟ้าวัดระดับพื้นดิน ดังนั้น ควรพิจารณาติดตั้งระบบตัวนำล่อฟ้าด้านข้าง ให้ติดตั้งเฉพาะส่วนบนของสิ่งปลูกสร้างสูง(โดยปกติจะเป็นส่วนบนร้อยละ 20 ของตวามสูงของสิ่งปลูกสร้าง) ในกรณีนี้ วิธีทรงกลมกลิ้งจะใช้เฉพาะการจัดวางตำแหน่งระบบตัวนำล่อฟ้าของส่วนบนของสิ่งปลูกสร้างเท่านั้น รัศมีของทรงกลมกลิ้งขึ้นอยู่กับชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า (ดูตารางที่ 4.2) รัศมีของทรงกลมกลิ้งจะสัมพันธ์กับค่ายอดของกระแสฟ้าผ่าที่ผ่าลงสิ่งปลูกสร้างโดยค่า r = x i (0.65) เมื่อ i มีหน่วยเป็น kA และ r มีหน่วยเป็นเมตร 
             รูปที่ 4.8 แสดงการใช้วิธีทรงกลมกลิ้งกัลสิ่งปลูกสร้างต่าง ๆ ทรงกลมรัศมี r จะกลิ้งไปรอบ ๆ และบนสิ่งปลูกสร้างจนกระทั่งสัมผัสกับระนาบพื้นดิน หรือสิ่งปลูกสร้างถาวรหรือวัตถุใดๆ ซึ่งสัมผัสกับระนาบพื้นดินที่เป็นตัวนำผ่าได้


  หมายเหตุ : รัศมีทรงกลมกลิ้ง r ความเป็นไปตามชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่าที่เลือก (ดูตารางที่ 4.2)


 รูปที่ 4.7 การออกแบบตัวนำล่อฟ้าของระบบป้องกันฟ้าผ่าโดยวิธีทรงกลมกลิ้ง


คำไข
        1  พื้นที่แรเงาด้วยสีส้มคือ พื้นที่ซึ่งเปิดโล่งต่อการดักรับฟ้าผ่าและต้องการป้องกันตามตารางที่ 4.2 
        2  เสาโลหะที่จะใช้เป็นตัวนำล่อฟ้าบนสิ่งปลูกสร้างรัศมีของทรงกลมกลิ้งตามตารางที่ 4.2
 หมายเหตุ : การป้องกันวาบฟ้าผ่าด้านข้างต้องทำตามข้อ 4.2.3

     รูปที่ 4.8 การกำหนดตำแหน่งตัวนำล่อฟ้าของระบบป้องกันฟ้าผ่าโดยวิธีทรงกลมกลิ้งบนสิ่งสร้างี่มีรูปทรงซับซ้อน
  
   เมื่อใช้วิธีทรงกลมกลิ้งกับแบบชองสิ่งปลูกสร้าง ควรพิจารณาสิ่งปลูกสร้างในทุกทิศทางเพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีส่วนใดยื่นออกไปสู่ย่านไม่มีการป้องกัน (จุดหน่งอาจจะถูกมองข้ามไปถ้าพิจารณาเพียงด้านหน้า ด้านข้าง และด้านบนของแบบ)

         ปริมาตรป้องกันที่กิดขึ้นโดยตัวนำล่อฟ้าของระบบป้องกันฟ้าผ่า คือ ปริมาตรที่ไม่ถูกล่วงล้ำโดยทรงกลมกลิ้ง เมื่อทรงกลมกลิ้งใช้กับสิ่งปลูกสร้างและสัมผัสกับตัวนำล่อฟ้าในกรณีตัวนำล่อฟ้าแนวระดับ 2 เส้นขนานกันวางอยู่เหนือระนาบอ้างอิงแนวระดับ ตามรูปที่ 4.9 ก. ระยะล่วงล้ำ p ของทรงกลมกลิ้งที่ต่ำกว่าระดับของตัวนำล่อฟ้าในปริมาตรระหว่างตัวนำล่อฟ้าท้งสองอาจคำนวณได้จากสมการต่อไปนี้ 


              ht ความสูงของแท่งตัวนำล่อฟ้าเหนือระนาบอ้างอิง
               p ระยะล่วงล้ำของทรงกลมกลิ้ง
               h ความสูงของตัวนำล่อฟ้าตามตารางที่ 4.1
               r รัศมีของทรงกลมกลิ้ง
              d  ระยะการแยกระหว่างลวดขึงล่อฟ้าแนวระดับ 2 เส้นที่ขนานกัน หรือระหว่างแท่ง ตัวนำล่อฟ้า 2 แท่ง ระยะล่วงล้ำ p ควรมีค่าน้อยกว่าค่า ht  ความสูงของวัตถุที่จะป้องกัน เช่น คอนเดนเซอร์เครื่อปรับอากาศ ในรูปที่ 4.9 ก.


คำไข
          1     ลวดขึงแนวระดับ
          2     ระนาบอ้างอิง
          3     บริเวณป้องกันโดยลวดขึงล่อฟ้าแนวระดับระดับ 2 เส้นขนานกัน หรือแท่งนำล่อฟ้า 2 แท่ง
          ht     ความสูงทางกายภาพของแท่งตัวนำล่อฟ้าเหนือระนาบอ้างอิง 
          p      ระยะล่วงล้ำของทรงกลมกลิ้ง
          h      ความสูงของตัวนำล่อฟ้าตารางที่ 4.1
          r       รัศมีของทรงกลมกลิ้ง
          d       ระยะการแยกระหว่างลวดขึงล่อฟ้าแนวระดับ 2 เส้นที่ขนานกัน หรือระหว่างแท่งตัวนำล่อฟ้า 2 แท่งระยะล่วงล้ำ p ควรมีค่าน้อยกว่าค่า ht ลบด้วยความสูงของวัตถุที่จะป้องกัน เช่นคอนเดนเซอร์เครื่องปรับอากาศ ในรูปที่ 4.9 ก.


 คำไข
        1  ลวดขีงระแนวระดับ
        2  ระนาบอ้างอิง 
        3  บริเวณป้องกันโดยขึงล่อฟ้าแนวระดับ 2 เส้นขนานกัน หรือแท่งตัวนำล่อฟ้า 2 แท่ง
       ht  ความสูงทางกายภาพของแท่งตัวนำล่อฟ้าเหนือระนาบอ้างอิง
        p   ระยะล่วงล้ำของทรงกลมกลิ้ง
        h  ความสูงของตัวนำล่อฟ้าตามตารางที่ 4.1
         r   รัศมีของทรงกลมกลิ้ง
         d   ระยะแยกระหว่างลวดขึงล่อฟ้าแนวระดับ 2 เส้นที่ขนานกัน หรือระหว่างแท่งตัวนำล่อฟ้า 2 แท่ง
 
   หมายเหตุ ; ระยะล่วงล้ำ p ของทรงกลมกลิ้งควรมีค่าน้อยกว่า ht  ลบด้วยความสูงมากที่สุดของวัตถุที่จะป้องกันเพื่อให้สามารถป้องกันวัตถุในปริมาตรระหว่างตัวนำล่อฟ้าทั้งสอง

    รูปที่ 4.9ก ปริมาตรป้องกันโดยลวดขึงล่อฟ้าแนวระดับขนานกัน 2 เส้นหรือแท่งตัวนำล่อฟ้า 2 แท่ง(r  ht) 
       ตัวอย่างที่เเสดงในรูปที่ 4.9 ขใช้ได้กับกรณีแท่งนำล่อฟ้า 3 แท่ง หรือ 4 แท่งเช่นกรณีปักแท่งตัวนำล่อฟ้าแนวดิ่ง 4 แท่ง ที่มีความสูงเท่ากัน ที่มุมทั้ง 4 ของสี่เหลี่ยมในกรณีระยะ ตามรูปที่ 4.9 ข. สมนัยกับเส้นทแยงมุมของสี่เหลื่ยมที่เกิดจากแท่งตัวนำล่อฟ้า 4 แท่ง
           จุดที่ฟ้าจะผ้าสามารถหาได้โดยใช้วิธีทรงกลมกลิ้ง วิธีทรงกลมกลิ้งยังสามารถระบุความน่าจะเป็นของการเิดฟ้าผ่าที่แต่ละจุดของอาคาร






                            รูปที่ 4.9ข ปริมาตรป้องกันในกรณีที่มีแท่งตัวนำล่อฟ้ามากกว่า 2 แท่ง
                                             รูปที่ 4.9 แสดงการล่วงล้ำของรัศมีทรงกมกลิ้ง


                   
                      ตารางที่ 4.3 แสดงระยะล่วงล้ำตามระดับการป้องกันของรัศมีทรงกลมกลิ้ง


4.2.2.3   การจัดวางตำแหน่งระบบตัวนำล่อฟ้าโดยวิธีตาข่าย
       กรณีที่ต้องการป้องกันพื้นผิวราบ การใช้ตาข่ายถือว่าป้องกันพื้นผิวได้ทั้งหมดโดยต้องเป็นไปตามข้อกำหนด (ก) ถึง (จ) ทั้งหมด
   (ก) ตำแหน่งของตัวนำล่อฟ้าต้องติดตั้งที่
       -   แนวของหลังคา
       -   ที่ยื่นออกมาของหลังคา
       -   แนวเส้นสันหลังคา กรณีความชันของหลังคามากกว่า 1/10
  หมายเหตุ:  1. วิธีตาข่ายเหมาะสมกับหลังคาราบและเอียงที่ไม่มีความโค้ง
                  2. วิธีตาข่ายเหมาะสมสำหรับผิวราบด้านข้างเพื่อป้องกันวาบฟ้าผ่าด้านข้าง
                  3. ถ้าความชันของหลังคาเกิน 1/10 อาจใช้ตัวนำล่อฟ้าเดินขนานกันแทนตาข่ายโดยให้ระยะห่างระหว่างตัวนำล่อฟ้ามีค่าไม่มากกว่าความกว้างของตาข่ายที่ต้องการ

     (ข) มิติของตาข่ายของโครงข่ายตัวนำล่อฟ้าไม่เกินค่าที่กำหนดมในตารางที่ 4.5
     (ค) โครงข่ายของระบบตัวนำล่อฟ้าติดตั้งในลักษณะที่กระแสฟ้าผ่ามีเส้นทางโลหะที่เห็นได้ชัดเจนอย่างน้อย 2 เส้นทางไหลลงสู่รากสายดินเสมอ
     (ง) ไม่มีสิ่งติดต้งโลหะยื่นออกไปนอกปริมาตรป้องกันของระบบตัวนำล่อฟ้า
     (จ) ตัวนำล่อฟ้าทั้งหลาย ให้เดินตามเส้นทางที่สั้นที่สุดและตรงที่สุดเท่าที่จะทำได้
                                                                ตารางที่ 4.4 ว่าง
                           ตารางที่ 4.5 ค่าสูงสุดของขนาดตาข่ายตามชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า

ชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า	ขนาดตาข่าย W m                                (เมตร)
I	5x5
I I	10x10
I I I	15x15
I V	20x20

     ตัวอย่างของระบบป้องกันฟ้าผ่าแบบไม่แยกอิสระที่ออกแบบด้วยวิธีตาข่ายแสดงในรูปที่ 4.10ก สำหรับสิ่งปลูกสร้างที่มีหลังคาราบ และในรูปที่ 4.10ข สำหรับสิ่งปลุกสร้างที่มีหลังคาเอียง รุปที่ 4.10ค แสดงตัวอย่างของระบบป้องกันฟ้าผ่าสำหรับอาคารโรงงานอุสาหกรรม


                           รูปที่ 4.10ก คัวนำล่อฟ้าของระบบป้องกันฟ้าผ่าบนสิ่งปลูกสร้างที่มีหลังคาราบ 


 คำไข
         Wm ขนาดตาข่าย
 หมายเหตุ: ขนาดตาข่ายเป็นไปตามตารางที่ 4.5



                          รูปที่ 4.10ข ตัวนำล่อฟ้าของระบบป้องกันฟ้าผ่าบนสิ่งปลูกสร้างที่มีหลังคาเอียง



                            รูปที่ 4.10ค ตัวอย่างของระบบป้องกันฟ้าผ่าบนสิ่งปลูกสร้างที่มีหลังคาหยัก

รูปที่ 4.10 ตัวอย่างตัวนำล่อฟ้าของระบบป้องกันฟ้าผ่าแบบไม่แยกอิสระโดยใช้ชีวิตตาข่าย

 4.2.3  ตัวนำล่อฟ้าป้องกันวาบฟ้าผ่าด้านข้างของสิ่งปลุกสร้างสูง

 4.2.3.1  สิ่งลูกสร้างที่สูงไม่เกิน 60 เมตร
               สิ่งปลูกสร้างที่สูงไม่เกิน 60 เมตร ไม่จำเป็นต้องมีการออกแบบระบบตัวนำล่อฟ้าด้านข้าง หลังคาและสิ่งยื่นในแนวระดับยังคงต้องมีการป้องกันตามชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า
 4.2.3.2  สิ่งปลูกสร้างที่สูงมากกว่า 60 เมตร

               สิ่งปลูกสร้างที่สูงมากกว่า 60 เมตร อาจเกิดวาบฟ้าผ่าด้านข้างได้ โดยเฉพาะบริเวณหัวมุม่วนที่ยื่นจากอาคาร และขอบของพื้นผิว

   หมายเหตุ : 1.โดยทั่วไปความเสี่ยงอันตรายเนื่องจากวาบฟ้าผ่าด้านข้างสิ่งปลูกสร้างมีน้อยเพราะวาบฟ้าผ่าทั้งหมดสู้สิ่งปลูกสร้างที่สุงมีเพียงร้อบละ2-3 ที่จะลงสู่ด้านข้าวยิ่งกว่านั้นพารามิเตอร์ต่างๆ ของวาบฟ้าผ่าลงด้านข้างยังต่ำกว่าอย่างมีนัยสำคัญของวาบฟ้าผ่าที่ด้านบนของสิ่งปลูกสร้าง
                    2. ถ้ามีส่วนที่มีความอ่อนไหว(เช่น บริภัณฑ์อิเล็กทรอนิกส์) ที่บริเวณด้านนอกผนังของส่วนบนอาคาร ควรมีมาตรการป้องกันด้วยระบบตัวนำล่อฟ้าเป็นพิเศษ เช่น การใช้ปลายยื่นในแนวระดับ ตัวนำตาข่าย หรือเทียบเท่า

   ระบบตัวนำล่อฟ้าต้องติดตั้งเพื่อป้องกันส่วนบนของสิท่งปลุกสร้างที่สูง (นั่นคือโดยทั่วไป ครอบคลุมความสูงส่วนที่สูงที่สุดร้อยละ 20 ของิ่งปลูกสร้างเฉพาะส่วนสูงเกิน 60 เมตร) และบริภัณฑ์ที่ติดตั้งอยู่บริเวณดังกล่าว(ดูรูปที่ 4.11)
กฎเกณฑ์การจัดวางตำแหน่งของระบบตัวนำล่อฟ้าด้านข้างของสิ่งปลูกสร้างสูง อาจยอมรับได้เมื่อมีวัสดุโลหะด้านนอกเช่น แผ่นคลุมโลหะ หรือผนังม่านกรอบโลหะ(matllic curtain walls) ที่มีขนาดต่ำสุดในข้อกำหนดตารางที่ 4.7
     ข้อกำหดตัวนำล่อฟ้าอาจใช้ตัวนำลงดินภายนอกที่ติดตั้งตามขอบของแนวดิ่งของสิ่งปลูกสร้าง เมื่อไม่ได้ใช้ตัวนำโลหะภายนอกธรรมชาติ   แท่งตัวนำล่อฟ้าที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ หรือโดยการติดตั้ง หรือมีกาต่อถึงอยางเหมาะสมกับตัวนำลงดินธรรมชาติ เช่น รกรอบเหล็อกของสิ่งปลูกสร้าง หรือโลหะของเหล็กเสริมแรงในคอนกรีตที่มีความต่อเนื่องทางไฟฟ้าที่เป็นไปตามข้อกำหนดข้อ 4.3.5  
                                  หมายเหตุ : สนับสนุนให้ใช้รากสายดินและตัวนำลงดินธรรมชาติที่เหมาะสม





   คำไข
            H  คือความสูงของสิ่งปลูกสร้าง
            r   คือรัศมีของทรงกลมกลิ้ง
รูปที่ 4.11 แนวทางการออกแบบระดับตัวนำล่อฟ้าเพื่อป้องกันวาบฟ้าผ่าลงด้านข้างของสิ่งปลูกสร้างสูงมากกว่า 60 เมตร 

 4.2.4 การติดตั้ง 

4.2.4.1  ตัวนำล่อฟ้าแยกอิสระ

       หมายถึง ระบบป้องกันฟ้าผ่าที่วางระบบตัวนำล่อฟ้า และระบบตัวนำลงดิน ในลักษณะที่ทางเดินของกระแสไฟฟ้าผ่าไ่สัมผัสกับสิ่งปลูกสร้างที่จะปลูกสร้างที่จะป้องกัน
             เสาตัวนำฟ้าที่อยู่ใกล้เคียงสิ่งปลูกสร้างหรือบริภัณฑ์ที่จะป้องกัน มีวัตถุประสงค์เพื่อลดความเป็นไปได้ที่จะเกิดฟ้าผ่าลงสิ่งปลูกสร้างภายในย่านการป้องกันที่มีการติดตั้งระบบป้องกันฟ้าผ่าแบบแยกอิสระ  เมื่อมีการติดตั้งไปยังระบบป้องกันฟ้าผ่าต้องมีระยะการแยกตามข้อ 5.3 
   ตัวนำเฟนือดินท่ต่อระหว่างเสา ทำให้ปริมาตรป้องกันขยายตัวออก และช่วยกระจายกระแสฟ้าผ่าระหว่างเส้นทางตัวนำลงดินหลายเส้นทางด้วย แรงดันตกคร่อมตามระบบป้องกันฟ้าผ่าและการรบกวนทางแม่เหล็กไฟฟ้าในบริเวณป้องกันจึงมีค่าต่ำกว่ากรณีไม่มีการติดตั้งตัวนำเหนือดิน    เมื่อจะป้องกันส่วนติดตั้งที่ยื่นพ้นจากผิวหลังคาที่มีเป็นจำนวนมาก สามารถใช้ระบบตัวนำล่อฟ้าแบบแยกอิสระที่ทำจากสายตัวนำซึ่งยืดออกไป โดยวางไว้บนตัวรองรับที่เป็นฉนวน ฉนวนของตัวรองรับต้องเพียงพอกับแรงดันที่คำนวได้จากระยะการแยกตามข้อ 5.3

      หมายเหตุ : การคำนวณคำนวณระยะการแยกระหว่างระบบตัวนำล่อฟ้าแยกอิสระกับสิ่งปลูกสร้าง ควรคำนึงถึงสภาวะแวดล้อม(มลภาวะ) ที่จะเป็นผลให้แรงดันเบรกดาวน์ของอากาศต่ำลง

4.2.4.2  ตัวนำล่อที่ไม่แยกอิสระจากอิสระจากสิ่งปลูกสร้างที่จะป้องกัน จะต้องติดตั้งดังนี้

4.2.4.2.1  วัสดุหลังคา

      -  ถ้าหลังคาทำด้วยวัสดุไม่ติดไฟ สามารถวางตำแหน่งตัวนำล่อฟ้าบนพื้นผิวของหลังคาได้
   
      -  ถ้าหลังคาทำด้วยวัสดุที่พร้อมติดไฟจะต้องเว้นระยะห่างระหว่างตัวนำล่อฟ้ากับวัสดุนั้น ไม่น้อยกว่า 0.15 เมตร เช่น ใบจาก ใบไม้ ส่วนวัสดุติดไฟอื่น ๆ ให้ใช้ระยะห่างไม่น้อยกว่า 0.10 เมตร เช่น แผ่นไม้
 หมายเหตุ :  1. ส่วที่ลุกติดไฟได้ง่ายของสิ่งปลูกสร้างที่จะป้องกันต้องไม่สัมผสโดยตรงกับองค์ประกอบของระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกและต้องไม่อยู่ใต้หลงคาโลหะแผ่นบางโดยตรง ซึ่งวาบฟ้าผ่าอาจทะลุทะลวงได้(ดูข้อ 4.2.5)
                   2. ถ้ามีแนวโน้มอาจมีน้ำขังบนหลังคาราบ ให้ติดตั้งตัวนำล่อฟ้าอยู่เหนืออยู่ระดับสูงสุดของระดับน้ำที่อาจจะท่วมได้
4.2.4.2.2   ระยะห่างระหว่างตัวยึดสำหรับตัวนำล่อฟ้า

              ตัวนำบนหลังคาและการต่อแท่งตัวนำล่อฟ้าอาจยึดเข้ากับหลังคาโดยใช้ตัวคั่นและตัวจับยึดที่เป็นตัวนำหรือฉนวนก็ได้ ตัวนำอาจติดตั้งบนพื้นผิวของผิวหนังก็ได้ถ้าผนังก็ได้ ตัวนำอาจติดตั้งบนพื้นผิวของผนังก็"ด้ถ้าผนังทำจากวัสดุไม่ติดไฟ ระยะหว่างตัวจับยืดที่แนะนำของตัวจับยึดที่แนะนำขอตัวนำแสดงไว้ในตารางที่ 4.6 

                                              ตารางที่ 4.6 ระยะห่างสูงสุดระหว่างตัวจับยึด

การจัดวาง	ระยะห่างระหว่างตัวจับยึด สำหรับตัวนำที่เป็นเทป ตัวนตีเกลียว และตัวนำกลมแบบอ่อน (soft drawn) (มิลลิเมตร)	ระยะห่างระหว่างตัวจับยึดสำหรับตัวนำกลมตัน (มิลลิเมตร)
ตัวนำแนวระดับแนวระดับบนพื้นผิวแนวระดับ	1,000	1,000
ตัวนำแนวระดับบนพื้นผิวแนวดิ่ง	500	1,000
ตัวนำแนวดิ่งที่สูงจากพื้นสูงจนถึงระยะ 20 เมตร	1,000	1,000
ตัวนำแนวดิ่งที่สูงจากพื้นสูงจากพื้น 20 เมตร ขึ้นไป	500	500

หมายเหตุ : 1.ตารางนี้ไม่ใช้สำหรับจุดจับยึดชนิดสำเร็จรูป(built-in type fixings) ซึ่งอาจต้องพิจารณาเป็นพิเศษ                2. ควรมีการประเมินสภาพแวดล้อม(ได้แก่ แรงลมที่คาดหวัง) และอาจพบว่ามีความจำเป็นที่ระยะห่างระยะหว่างตัวจับยึดต่างออกไปจากที่แนะนำในตาราง

                  อาคารที่มีหลังคาขนาดใหญ่ยื่นออกไปจากอาคาร ต้องขยายตัวนำล่อฟ้าบนสันหลังคาออกไปจนสุดปลายสันหลังคา และที่ ปลายสุดของของจั่วต้องต่อตัวนำบนสันหลังคากับตัวนำลงดิน(ดูรูปที่ 4.12ก) กรณีที่มีสิ่งปลูกสร้างยื่นเหนือหลังาต้องิตดตั้งตัวนำล่อฟ้าเพื่อป้องกันส่วนยื่นนั้น(ดูรูปที่4.12ข)   ตัวนำล่อฟ้า ตัสนำที่ต่อ และตัวนำลงดิน ต้องติดตั้งเป็นแนวตรงให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ในทางปฏิบัติ กรณีหลังคาไม่เป็นตัวนำ ต้องติดตั้งไว้เหนือวัสดุมุงหลังคา การติดตั้งไว้เหนือวัสดุมุงหลังคา การติดตั้งตัวนำเหนือวัสดุมุงหลังคาเพื่อความสะดวกในการตรวจสอบ แผ่นโลหะที่เปิดโล่งอาจนำมาใช้เป็นนำล่อฟ้าหรือตัวนำลงดินได้ถ้ามีระยะห่างไม่เกิน 5 เมตร (ดูรูปที่ 4.13)   สิ่งปลูกสร้างที่มีหลังคาที่มีหลังคาราบควรติดตั้งตัวนำโดยรอบโดยให้ใกล้กับขอบนอกของหลังคามากที่สุดเท่าที่จะทำได้   เมื่อพื้นผิวหลังคามีขนามากกว่าขนาดตาข่ายตามตารางที่ 4.5 ควรติดตั้งตัวนำล่อฟ้าเพิ่มเติม    รูปที่ 4.12ก และ 4.12ข แสดงตัวอย่างของรายละเอียดการจับยึดตัวนำล่อฟ้าบนสิ่งปลูกสร้างที่มีหลังคาเอียง      รูปที่ 4.12ค แสดงตัวอย่างระเอียดการจับยึดตัวนำล่อฟ้าบนสิ่งปลูกสร้างที่มีหลังคาราบ 



ตัวอย่างของมิติที่เหมาะสม
  a 1เมตร                 b  0.15 เมตร(ไม่บังคับ)     c    1 เมตร 
 d  ให้ใกล้กับขอบหลังคามากที่สุด เท่าที่เป็นไปได้     e  0.2  เมตร  a มุมป้องกันตามรูปที่ 4.1 
รูปที่ 4.12ก การติดตั้งตัวนำล่อฟ้าบนสันของหลังคาเอียงและตัวนำลงดินบนหลังคา
รูปที่4.12ข การติดตั้งแท่งตัวนำเพื่อป้องกันปล่องไฟโดยใช้วิธีการออกแบบมุมป้องกัน




             คำไข  
 a 500 มิลลิเมตร ถึง1,000 มิลลิเมตร ดูตารางที่ 4.6น       1. แผ่นโลหะครอบกำแพงกันตกบนหลังคากันน้ำ   2.จุดต่อ
 3ตัวนำอ่อ           4. จุดต่อแบบตัวที    5.ตัวจับยึดตัวนำล่อฟ้า      6.ระบบป้องกันฟ้าผ่าผ่านทะลุปลอกกันน้ำ   7. คานเหล็ก 8. จุดต่อ

 หมายเหตุ : แผ่นโลหะครอบกำแพงกันตกบนหลังคาใช้เป็นตัวนำล่อฟ้า และต่อเข้ากับคานเหล็กที่ใช้เป็นตัวนำลงดินโดยธรรมชาติของระบบป้องกันฟ้าผ่า
รูปที่ 4.12ค การติดตั้งระบบป้องกันฟ้าผ่า โดยใช้องค์ประกอบตามธรรชาติบนหลังคาของสิ่งปลูกสร้าง(ใช้กันตกหลังคาเป็นตวนำล่อฟ้า)         รูปที่ 4.12 ตัวอย่างของระบบป้องกันฟ้าผ่าบนสิ่งปลูกสร้าง





    ตัวนำล่อฟ้าแนวดิง(แท่งตัวนำเปลือยแนวดิ่งสูง 0.3 เมตร) ที่ทุกช่วงสั้นๆ (< 10 เมตร) หรือแผ่นรับฟ้าผ่าที่ช่วง< 5 เมตร
          รูปที่ 4.13 ตัวนำล่อฟ้า สำหรับอาคารสูงน้อยกว่า 20 เมตร ที่มีหลังคาเอียง
               ตัวนำและแท่งตัวนำของระบบป้องกันฟ้าผ่า ต้องติดตั้งให้มั่นคงทางกล เพื่อให้สามารถทนความเค้นที่อาจเกิดขึ้นเนื่องจากลม หรือสภาพอากาศและการทำงานบนหลังคา  ส่วนครอบโลหะเพื่อมช้ป้องกันผนังภายนอกจากแรงวทางกลอาจใช้เป็นองค์ประกอบตัวนำล่อฟ้าโดยธรรมชาติได้ตามข้อ 4.2.5 ถ้าไม่มีความเสี่ยงในการลุกติดไฟเนื่องจากการหลอมละลายของโลหะ  ตัวรองรับอาจเป็นตัวนำหรือฉนวนไฟฟ้าก็ได้ ตัวรองรับที่เป็นตัวนำต้องทนกระแสฟ้าผ่าได้   สิ่งติดตั้งบนหลังคาไม่ว่าจะมีโครงสร้างยื่นสูงจากหลังคาหรือราบเสมอกับหลังคาต้องมีการป้องกันด้วยแท่งนำล่อฟ้า หรือ โครงสร้างโลหะอื่นๆ ซึ่งควรมีการประสานเข้ากับระบบป้องกันฟ้าผ่าถ้าไม่เป็นไปตามข้อ 4.2.5
4.2.5  องค์ประกอบโดยธรรมชาติ
       องค์ประกอบของสิ่งก่อสร้างต่อไปนี้อนุญาตให้ใช้เป็นตัวนำล่อฟ้าโดยธรรมชาติและเป็นองค์ประกอบของระบบป้องกันฟ้าผ่าได้
 ก) แผ่นโลหะปกคลุมสิ่งปลูกสร้างต้องมีลักษณะดังนี้
    - ความต่อเนื่องทางไฟฟ้าระหว่างส่วนต่างๆ ต้องทำให้มีความมั่นคงถาวร
    - ความหนาของแผ่นโลหะต้องไม่ต่ำกว่าที่กำหนดในตารางที่ 4.7
    - แผ่นโลหะเหล่านี้ต้องไม่มีการเคลือบด้วยวัสดุฉนวน
        ตารางที่ 4.7 ความหนาต่ำสุดของแผ่นโลหะหรือท่อดลหะที่ใช้ในระบบตัวนำล่อฟ้า

ชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า	วัสดุ	ความหนาที่ป้องกันฟ้าผ่าทะลุ t            (มิลลิเมตร)	ความหนาที่ยอมให้ฟ้าผ่าทะลุได้ t' (มิลลิเมตร)
I	ตะกั่ว	-	2.0
I I	เหล็ก(เหล็กกล้าไร้สนิท,เล็กอาบสังกะสี)	4	0.5
I  I  I	ไทเทเนียม	4	0.5
IV	ทองแดง	5	0.5
	อลูมิเนียม	7	0.65
	สังกะสี	-	0.7

      หมายเหตุ : ในกรณ๊ใช้วัสดุแผ่นโลหะที่ยอมให้ฟ้าผ่าทะลุ อาจเกิดความร้อนสูงเฉพาะจุด หรืออาจเกิดการลุกติดไฟได้
   ข) องค์ประกอบโลหะของโครงสร้างหลังคา (โครงยึด เหล็กเสริมแรงต่อถึงกัน ฯลฯ) ซึ่งอยู่อยู่ใต้หลังคาอโลหะ โดยมีข้อแม้ว่าความเสียหายที่มีต่อหลังคาอโลหะนี้ยอมรับได้
   ค) ชิ้นส่วนโลหะ เช่นส่วนประดับตกแต่ง ราวลูกกรง รางน้ำ ท่อ และแผ่นครอบ กำแพงกันตก ซึ่งมีพื้นท่ตัดไม่น้อยกว่าที่กำหนดไว้สำหรับองค์ประกอบตัวนำล่อฟ้ามาตรฐาน
   จ) ท่อและถังโลหะที่บรรจุสารผสมที่พร้อมจะติดไฟหรือระเบิดได้ซึ่งมีความหนาไม่น้อยกว่าค่า t ที่กำหนดไว้ในตารางท่ 4.7 และอุณหภูมิที่เพ่มขึ้นที่ผิวด้านในตรงจุดฟ้าผ่าไม่ก่ออันตราย
  หมายเหตุ : การเคลือบสีป้องกันผิวบางๆ หรือการเคลือบแอสฟัลต์หนาประมาณ 1 มิลลิเมตร หรือ พีวีซีหนาประมาณ 0.5 มิลลิเมตร ไม่ถือว่าเป็นฉนวน 
 
4.3  ระบบตัวนำลงดิน
4.3.1  ทั่วไป 
        เพื่อลดโอกาสการเกิดความเสียหายเนื่องจากกระแสฟ้าผ่าที่ไหลในระบบป้องกันฟ้าผ่าต้องจัดตัวนำลงดินจากจุดตัวนำล่อฟ้าผ่าในลักษณะดังนี้
   ก) มีเส้นทางกระแสหลายเส้นทางขนานกัน
   ข) ทำให้ความยาวของเส้นทางกระแสสั้นที่สุด
   ค) มีการประสานให้ศักย์เท่ากันเข้ากับชิ้นส่วนตัวนำของสิ่งปลูกสร้างตามข้อกำหนด 5.2
   ง) กรณีตัวนำลงดินแนวดิ่งหลายเส้นขนานกันต้องประสานศักย์ในแนวระดับเข้าด้วยกันทุกระยะไม่เกิน 20 เมตร
   จ) ระยะห่างระหว่างตัวนำลงดิน กำหนดไว้มในตารางที่ 4.8
  หมายเหตุ : ตัวนำลงดินควรวางให้ห่างจากวงจรไฟ้าและสื่อสารภายในอาคารและส่วนโลหะให้มากที่สุดเท่าที่ทำได้ เพื่อหลีกเลี่ยงความจำเป็นในการประสานให้ศักย์เท่ากันกับระบบป้องกันฟ้าผ่า

   ถ้าไม่สามารถวางตัวนำดินที่ด้านข้าง หรือส่วนของด้านข้างของอาคารเพราะข้อกำจัดทางปฏิบัติหรือทางสถาปัตย์ ตัวนำลงดินที่ควรจะวางบนด้านข้างนั้นต้องนำไปวางเพิ่มเติมที่ด้านข้างด้านอื่นๆ เพื่อชดเชย โดยระยะห่างระหว่างตัวนำลงดินเหหล่านี้ควรมีระยะไม่น้อยกว่าหนึ่งในสามของระยะในตารางที่ 4.8

       ระยะห่างของตัวเองดินตามตารางที่ 4.8 อนุญาตให้เปลี่ยนแปลงไปได้ร้อยละ 20 แต่ค่าเฉลี่ยของระยะห่างต้องไม่เกินค่าตารางที่ 4.8

4.3.2  การจัดวางตำแหน่งตัวนำลงดินของระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกแบบแยกอิสระ

          ถ้าตวนำล่อฟ้าประกอบด้วยแท่งนำหลายแท่งบนเสาหลายต้นแยกกัน (หรือต้นเดียว) มีไม่ได้ทำจากโลหะหรือเหล็กเสริมแรงไม่ได้ต่อถึงกัน ต้องมีตัวนำลงดินอย่างน้อย 1 เส้นสำหรับเสาแต่ละต้น ในกรร๊ที่เสาหลายต้นนั้นทำด้วยโลหะหรือเสริมแรงต่อถึงกันไม่จำเป็นต้องต้องเพิ่มตัวนำลงดิน
       หมายเหตุ : ตัวนำลงดินต้องมีขนาดไม่น้อยกว่าตารางที่ 4.10
   ก) ถ้าตัวนำล่อฟ้าประกอบด้วยสายตัวนำขึงหลายเส้น (หรือเส้นเดียว) ต้องมีตัวนำ ลงดินอย่างน้อย 1 เส้น ที่แต่ละโครงสร้างรองรับ
   ข) ถ้าตัวนำล่อฟ้าเป็นโครงข่ายของตัวนำ ต้องมีตัวนำลงดินอย่างน้อย 1 เส้น ที่แต่ละปลายของโครงสร้างรองรับ
4.3.3  การจัดวางตำแหน่งของตัวนำลงดินของระบบป้องหกันฟ้าผ่าไม่แยกอิสระ 
          ระบบป้องกันฟ้าผ่าไม่แยกอิสระแต่ลระบบต้องมีตัวนำลงดินไม่น้อยกว่า 2 เส้นกระจายโดยรอบตามเส้นรอบรูปสิ่งปลูกสร้างที่จะป้องกัน โดยมีระยะห่างไม่เกินที่กำหนดในตารางที่ 4.8
         หมายเหตุ : ระยะห่างระหว่างนำลงดินมีความสัมพันธ์กับระยะการแยกตามข้อ 5.3
                           ตารางที่ 4.8 ระยะห่างระหว่างตัวนำลงดินตามชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า

ชั้นของระบบป้องกันฟ้าผ่า	ระยะห่าง                                 (เมตร)
I	10
I   I	10
I    I   I	15
I  V	20

              หมายเหตุ : ตัวนำลงดินควรติดตั้งที่ทุกมุมเปิดโล่งขงสิ่งปลูกสร้าง ถ้าเป็นไปได้

4.3.4  การติดตั้ง
 
4.3.4.1  ตัวนำลงดินแบบแยกอิสระ 

             ระบบป้องกันฟ้าผ่าภายนอกแบบแยกอิสระ ระยะห่าวระหว่างตัวนำลงดินกับส่วน โลหะใดๆ ในบริเวณป้องกันต้องมีระยะมากกว่าระยะปลอดภัยโดยเป็นามข้อ 5.3

4.3.4.2 ตัวนำลงดินแบบไม่แยกอิสระ

           ตัวนำลงดินต้องติดั้งระหว่างระบบตัวนำล่อฟ้ากับระบบรากสายดินกับส่วนโลหะใดๆ ในบริเวณป้องกันต้องมีระยะมากว่าระยะปลอยภัยโดยเป็นไปตามข้อ 5.3

4.3.4.2       ตัวนำลงดินแบบไม่แยกอิสระ
                 ตัวนำลงดินต้องติดตั้งระหว่างระบบตัวนำล่อฟ้ากับระบบรากสายดินโดดยการติดตั้งให้มีความต่อเนื่อง ทางตรงในแนวดิ่งและสั้น ต้องหลีกเลี่ยงการติดตั้งที่ทำให้เกิด